Mooiste wandelroute van Duitsland | Habichtswaldsteig in Hessen + tips voor een goede wandeluitrusting

Wandelen in Duitsland is altijd een goed idee. Zeker in de herfst als de natuur op haar mooist is. De bladeren kraken onder de wandelschoenen, dennenappels en eikels vallen uit de bomen en paddenstoelen schieten uit de grond. Zo ook op de Habichtswaldsteig in het noorden van Hessen. Deze Premium Wanderweg is 85 kilometer lang en loopt van Zierenberg tot aan de Edersee. In anderhalve dag loop ik een deel van deze wandelroute. Mijn startpunt is Bergpark Wilhelmshöhe in Kassel en via Schauenburg-Breitenbach loop ik naar Naumburg, een sfeervol vakwerkdorp.

Habichtswaldsteig wandelen? Een goede wandeluitrusting is een must!

Ben je van plan om te gaan wandelen, dan is het belangrijk over een goede wandeluitrusting te beschikken. Een goed paar wandelschoenen is onmisbaar als je regelmatig wandelt of een wandeltocht wilt maken. Als je alleen kortere dagwandelingen maakt in Nederland, zal de keuze snel gemaakt zijn. Moeilijker wordt het als je dezelfde wandelschoenen wilt gebruiken voor langere wandelingen in bijvoorbeeld bergachtige gebieden in Duitsland of Slovenië. Maar ook goede outdoor kleding en een dagrugzak zijn handig als je gaat wandelen, ongeacht de afstand.

Qua kleding is het belangrijk dat je tijdens het wandelen rekening houdt met het zogenaamde ‘drielagensysteem’. Dit systeem is de beste manier om je lichaamswarmte op peil te houden als wandelaar. Thermo-ondergoed is de basislaag, de tweede laag werkt isolerend en de buitenlaag biedt bescherming tegen alle weersomstandigheden. Dit gouden trio geeft zweet, winterse temperaturen en regen geen kans. De ideale eerste laag droogt snel, isoleert maar is niet te warm en gaat niet stinken. De tussenlaag zorgt voor een warmte-isolerende werking. De buitenste laag beschermt tegen regen en wind. Een ademend waterdicht jack met een capuchon is hiervoor ideaal.

Ik weet niet hoe het met jou zit, maar tijdens een lange wandeling neem ik van alles mee. Een outdoor jack, lunchpakket, fruit, energierepen, waterfles, wandelkaart en een camera. Een comfortabele dagrugzak is dan een must. Tegenwoordig is het draagcomfort van een rugzak zo groot dat je daar tijdens het wandelen nauwelijks last van hebt. Naast een goede rugzak is het inpakken en afstellen van je rugzak erg belangrijk om blessures te voorkomen.

Zelf ga ik nooit op pad zonder een thermoshirt met lange mouwen, fleece trui, wandelbroek, waterdicht jack met capuchon, comfortabele wandelschoenen en een lichtgewicht dagrugzak. En bij extreem koude temperaturen – zoals bij onze roadtrip Alaska – draag ik altijd een thermolegging onder mijn wandelbroek. Dus ben je van plan om te wandelen, oriënteer vooraf op een goede wandeluitrusting in een outdoor winkel.

Habichtswaldsteig

De 85 kilometer lange Habichtswaldsteig in Hessen is een van de best gemarkeerde routes in Duitsland. Niet voor niks draagt de route het predicaat ‘Premium Wanderweg’ en is onlangs op de derde plek geëindigd als Beste wandelroute in Duitsland van 2019. Om fout te lopen moet je erg je best doen. Gewoon de bordjes volgen en je komt er wel. Of je moet de pech hebben dat er een bordje is verdwenen, zoals in mijn geval. Daarom is het belangrijk om een goede wandelkaart van het gebied bij je te hebben. Je wandelt voor het overgrote deel door het natuurpark Habichtswald in Noord-Hessen.

In het gebied liggen talrijke kastelen en forten die in de Middeleeuwen bescherming boden aan dorpen en handelsroutes. Onderweg wandel je door hoofdzakelijk loofbossen, langs verschillende kasteelruïnes, over weides en door oude vakwerkdorpen. Vanaf de heuveltoppen kun je telkens weer je blik over een weids landschap laten glijden. Het is de variatie die de Habichtswaldsteig tot een ideale korte wandelvakantie in Duitsland maakt. Aan de ene kant de uitdaging van de heuvels en de pittige dagafstanden, aan de andere kant de onmetelijke rust die het gebied uitstraalt.

De Habichtswaldsteig begint op het marktplein van de stad Zierenberg. ‘Habicht’ is de Duitse benaming voor de havik. Het silhouet van de roofvogel is een constante metgezel die erop toeziet dat je aan het eind van de wandeling uitkomt bij de Edersee. De route is in twee richtingen gemarkeerd en kan in vier dagen gelopen worden. Maar je kunt er ook meer dagen de tijd voor nemen en op je gemak de regio verkennen. Ik loop in anderhalve dag ‘slechts’ 38 km op de Habichtswaldsteig.

Etappe 1: Kassel naar Schauenburg-Breitenbach – 13 km

Wasserspiele im Bergpark Wilhelmshöhe in Kassel

Voor ik aan mijn wandeling op de Habichtswaldsteig begin, bezoek ik eerst nog een van de belangrijkste bezienswaardigheden in Kassel: Bergpark Wilhelmshöhe. Op een plateau boven de stad ligt het Neoklassieke paleis van Wilhelmshöhe. Het paleis maakt onderdeel uit van het grotere Bergpark Wilhelmshöhe, dat sinds 2013 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat. Na het aanschouwen van het imposante waterspektakel neem ik de bus naar het parkeerterrein ‘Herkules’. De zon schijnt uitbundig en ik heb zin in een eerste kennismaking met de Habichtswaldsteig. Het begin van de wandelroute gaat door een bos vol met loofbomen, over grasvlaktes en kiezelpaden. De route staat duidelijk aangegeven door bordjes met daarop een havikskop.

Klimmen door het bos en fantastische vergezichten op de Habichtswaldsteig

Bij Hotel am Herkules verlaat ik het bos en steek de weg over. Klimmetje naar boven over een grindpad, een vlak stuk over een weide, een smal zandpad steil omhoog door het bos; ik draai mijn hand er niet voor om. Dat het herfst is, is goed te zien. In het bos, waar bomen en struiken zich van hun kleurrijkste kant laten zien. Een bankje met een wonderschoon uitzicht over het fantastische landschap in Hessen mag natuurlijk niet ongebruikt blijven.

De zon schijnt nog uitbundig en het is verleidelijk om zo een beetje weg te soezen. Maar omdat het al laat is, ga ik weer verder. Ik loop een klein stukje door het bos, langs omgeploegde akkers, steek een weide over en verdwijn weer in een dicht bos. En daar gaat het mis. Al een tijdje kom ik geen bordjes meer tegen. Op de wandelkaart kan ik niet vinden waar ik precies ben. Ik besluit op mijn gevoel af te gaan, en niet veel later vind ik weer een bordje.

Hotel-Gasthof Fritz’es Goldener Stern in Schauenburg-Breitenbach is in zicht

Het bos verruil ik voor een geasfalteerde weg dwars door de weilanden. Rechts en links van de weg liggen moestuinen, staan er verschillende fruitbomen en de rijpe bramen worden uitgelicht door de laatste zonnestralen van vandaag. Nog 2,4 kilometer tot Schaunenberg. De laatste kilometers van mijn wandeling op de Habichtswaldsteig gaan steil omhoog over geasfalteerde wegen, door dichte bossen en open weides. Na een flinke afdaling via een houten trap bereik ik de bewoonde wereld. Het wandelpad naast de autoweg leidt mij naar Fritz’es Goldener Stern in Schauenburg-Breitenbach, waar ik net voor de invallende duisternis incheck. Even relaxen op de kamer, wijntje drinken, schnitzel eten en tussen de schone lakens. Het leven is aangenaam langs de Habichtswaldsteig.

Nog meer Duitsland tips: Op zoek naar mooie wandelroutes bij onze oosterburen? Bekijk ook het artikel over wandelen in Duitsland.

Etappe 2: Schauenburg-Breitenbach naar Naumburg – 25 km

Vroeg op pad en de bordjes Edersee volgen

Vandaag staat er een lange etappe op de Habichtswaldsteig op het programma. En ik wil niet zoals gisteren laat aankomen bij mijn volgende slaapplek. Na een verfrissende douche en een stevig Duits ontbijt maak ik een lunchpakket voor onderweg. Mijn bagage laat ik achter in het hotel. Deze zal naar het hotel in Naumburg gebracht worden. Klokslag 9:00 uur verlaat ik het hotel en begin ik aan mijn wandeling op de Habichtswaldsteig. Ondanks de kou en het waterige zonnetje belooft het opnieuw een mooie dag te worden. In de straten van Schauenburg-Breitenbach ga ik op zoek naar het eerste bordje van de route. Al snel laat ik het rustige dorpje achter mij en duik ik het bos in, en volg trouw de bordjes Edersee en de vierkante plaatjes met een havikskop.

Klimmen naar de ruïne van kasteel Falkenstein

Op de Habichtswaldsteig krijg je te maken met voortdurende afwisseling van dichte bossen en uitgestrekte open gebieden. Ik verlaat even de route voor een klim naar de ruïne van kasteel Falkenstein. Hier geniet ik van een weids uitzicht over Hessen terwijl ik yoghurt eet op een van de bankjes. Rugzak op, afdalen en verder de Habichtswaldsteig volgen. Door het bos naar parkeerplaats Altenburg en rechtsaf richting Bad Emstal. Na het oversteken van de provinciale weg slingert het onverharde pad omhoog langs omgeploegde akkers en velden met mais en zonnebloemen. Een pittige klim. Ik wandel nog een stukje door het bos en over een geasfalteerd pad. Het strategisch opgestelde bankje aan het verharde wandelpad is de ideale plek om van een welverdiende lunch te genieten.

Habichtswaldsteig en wandelroute N8 combineren

Na de lunch kom ik wat moeilijk op gang. In de volle zon loop ik bovenlangs akkers. En dat is pittig. Ik ben dan ook blij dat de route iets verderop weer door het schaduwrijke bos loopt. Helaas voor korte duur. Dwars door het glooiende landschap blijf ik de bordjes volgen. Ondanks de brandende zon is het geen straf om hier te lopen. De vergezichten zijn fantastisch en de natuur in deze tijd van het jaar prachtig. Uiteindelijk bereik ik het spoor, en steek deze over. Tegen de bosrand staat een bankje. Ik pak de wandelkaart erbij en bereken globaal hoeveel kilometer het nog is tot Naumburg. Iets te veel. Na een smal glooiend pad door een bos vol metershoge dennenbomen verlaat ik de Habichtswaldsteig. De laatste kilometers leg ik af over de wandelroute N8.

In Naumburg maak ik plannen voor volgend jaar

Het spoor leidt mij het plaatsje Naumburg binnen. Al snel bereik ik mijn overnachtingsplek voor vandaag: Landhotel Weinrich. Omdat mijn bagage nog niet is gearriveerd, besluit ik het stadje in te gaan. Niet veel verder dan het terras – schuin tegenover het hotel – kom ik niet. Ik geniet van een drankje en zie de zon achter de vakwerkhuizen verdwijnen. Nu ik hier zit, begin ik de onderkant van m’n voeten te voelen. Niet gek na bijna 25 kilometer in een hoog wandeltempo. In anderhalve dag liep ik een ‘klein’ deel van de Habichtswaldsteig, maar volgend jaar ga ik terug. Dan wil ik de 85 kilometer lange wandelroute in z’n geheel lopen.

Praktische informatie Habichtswaldsteig

De Habichtswaldsteig is een ‘Premium Wanderweg’ van 85 kilometer en loopt van Zierenberg naar Edersee. Natuurpark Habichtswald ligt in het noorden van Hessen. Je rijdt in ongeveer 4,5 uur vanuit Utrecht naar Hessen. De route kan je in vier dagen lopen, maar je kunt er ook langer de tijd voor nemen. Uitgebreide informatie over de route is te vinden op www.habichtswaldsteig.de. Via de website kun je ook wandelpakketten boeken, zoals de vierdaagse met bagagevervoer. Je hoeft dus niet de hele route alle bagage te vervoeren. Een dagrugzak met de hoogstnoodzakelijke spullen is voldoende om mee te nemen als je gaat wandelen. Een andere optie is om een wandelvakantie op maat samen te laten stellen. Langs de Habichtswaldsteig zijn acht rondwandelingen uitgezet (H1 t/m H8), ook deze zijn uitstekend gemarkeerd. De lengte varieert van een paar uur tot een hele dag.

Tips wandelen Habichtswaldsteig

• Als je gaat wandelen, neem voldoende eten en drinken mee. De etappes die ik liep, gingen allen door natuurgebied. Ik ben geen voorzieningen als horecagelegenheden of winkels tegengekomen. Neem dus zelf al je eten en drinken mee. Zorg ervoor dat je twee liter water per persoon – zeker bij warm weer – bij je hebt. Als ik ga wandelen neem ik voor elk uur iets te eten mee. Denk aan fruit, belegde broodjes, noten en energierepen. Bij beide hotels kon ik tijdens het een ontbijt een lunchpakket maken en kreeg ik bovendien energierepen, fruit, yoghurt en water mee.
• De wandelroute staat middels bordjes erg goed aangegeven. Toch raad ik je aan ook een wandelkaart van het gebied mee te nemen als je op pad gaat.
• Toen ik de route in september liep, ben ik geen andere mensen tegengekomen.
• De wandelpaden variëren van zand- en grindpaden tot steile, houten trappen, en kunnen door regenval glad zijn. Maar de Habichtswaldsteig gaat ook over geasfalteerde paden. De beste tip die ik je kan geven als je gaat wandelen: trek goede wandelschoenen aan.
• Check altijd vooraf het weerbericht om te bepalen welke kleding je nodig hebt.
• En vergeet zeker je fotocamera niet.

Met de auto naar Duitsland? Dit moet je weten!

Wanneer je op autovakantie naar Duitsland gaat, is het slim om te controleren wat je allemaal mee moet nemen om te voldoen aan de wettelijke verplichtingen met betrekking tot autorijden. In Duitsland mag je niet de weg op zonder een gevarendriehoek, veiligheidshesje en verbanddoos in de auto. Bovendien moet je rekening houden met de Duitse milieuzones. Het kan zijn dat je een milieusticker – ‘Umweltplakette’ – moet aanschaffen voor zogenoemde milieuzones. Zonder zo’n sticker mag je het gebied niet inrijden.

De sticker heeft een rode, gele of groene kleur en alleen met een groene sticker ben je met jouw auto welkom in de Duitse steden. Ga je met de auto naar Duitsland? Vergeet dan niet om een milieusticker vóór vertrek aan te vragen. Steden waarbij zo’n milieusticker verplicht is, zijn onder meer Berlijn, Darmstadt, Frankfurt am Main en Keulen. Bekijk hier alle steden waarvoor een milieusticker verplicht is.

Meer tips voor wandelen in Duitsland? Lees dan ook deze artikelen met mooie wandelroutes bij onze oosterburen in de hoofdrol:

• Wandelvakantie Duitsland: dit zijn de mooiste wandelgebieden in Hessen
• Nationaal Park Sächsische Schweiz: tips voor een dagtrip vanuit Dresden
• De mooiste meren in Duitsland: helderblauwe bergmeren in Beieren
• Hintersee in Duitsland: een betoverend meer in Berchtesgadener Land

Disclaimer: De wandeling op de Habichtswaldsteig maakte ik op uitnodiging van Hessen Tourismus en Kassel Marketing maar zoals altijd deel ik mijn persoonlijke en eerlijke mening.