Land Art Flevoland | Roadtrip langs negen landschapskunstwerken in Flevoland

3,8K

Geen gebied in Nederland leent zich beter voor landschapskunst dan het open, weidse, lege landschap van Flevoland. Houd je van kunst en ben je niet vies van een roadtrip in eigen land? Dan is Land Art Flevoland een aanrader! Deze 190 kilometer lange autoroute door de jongste provincie van Nederland voert langs negen landschapskunstwerken.

Stap in de auto, klik je gordel vast, draai de sleutel om en stel je navigatie in op 52.381250, 5.142029. Hier vind je namelijk het eerste kunstwerk van Land Art Flevoland: Polderland Garden of Love and Fire van Daniël Libeskind.

Let op! Met het openbaar vervoer zijn sommige locaties lastig om te bezoeken, maar met de auto kan de hele route van kunstwerken gereden worden. Omdat de meeste locaties geen exact adres of huisnummer hebben, raad ik aan de vermelde coördinaten te gebruiken. Travel Madness gebruikte hiervoor de navigatie-app van Google Maps op zijn smartphone.

Wat is Land Art?

Landschapskunst of land art is ontstaan in de jaren 60. Kunstenaars wilden losbreken uit de restricties van de musea en de benauwdheid van de stad. Ze gingen de vrije natuur in om te zien wat kunst daar voor betekenis kreeg. Land art is een stroming in de beeldende kunst die inspeelt op landschapskenmerken en waarbij het landschap wordt gemanipuleerd waardoor er een nieuwe beleving ontstaat van de ruimte.

Een van de eerste Nederlandse landschapskunstwerken (1971) in Lelystad is van de Amerikaanse kunstenaar Robert Morris die met zijn Observatorium geïnspireerd is door oude bouwwerken zoals Stonehenge waarbij de zonnewende op diverse plekken waargenomen kan worden.

Nog meer Flevoland tips: Wandelen in Flevoland? Bekijk ook mijn artikel over wandelen op UNESCO Werelderfgoed Schokland.

Over Land Art Flevoland

Tijdens de aanleg van de Flevopolder is besloten een aantal grote kunstwerken te realiseren. Ze richtten zich daarbij op een kunstvorm die tot hun verbeelding sprak: Land Art. Negen internationale kunstenaars verrijkten sinds 1977 het polderlandschap met hun werk. De kunstwerken liggen verspreid over de drie polders, midden in het land of op de grens van land en water. Zoals Exposure van de Engelse beeldhouwer Antony Gormley op een landtong bij Lelystad. Als je de Land Art Route rijdt, zie je niet alleen mooie kunstwerken, maar leer je ook het bijzondere landschap van Flevoland kennen én waarderen.

De negen kunstwerken zijn met de auto in één dag te bezoeken, maar dan raad ik je wel aan om vroeg te starten. De route langs landschapskunstwerken is namelijk 190 kilometer lang en het is steeds 20 tot 35 minuten rijden van de ene naar de andere locatie. Land Art Flevoland begint en eindigt in Almere. Zin in een tripje door de jongste provincie van Nederland? Travel Madness neemt je mee langs landschapskunstwerken in Flevoland.

Polderland Garden of Love and Fire (Almere)

Land Art Flevoland start met een kunstwerk van de Pools-Joodse architect Daniel Libeskind, bekend door zijn ontwerp voor het Joods Museum in Berlijn. Het architectonische huzarenstukje in de Duitse Hoofdstad is een spel van lijnen, zowel concrete als symbolische. Libeskind deed iets soortgelijks op basis van het lijnenspel van dijken, sloten en wegen in de Flevopolder en creëerde in 1997 Polderland Garden of Love and Fire in Almere. De verticale aluminium wanden vormen samen een labyrint. Hierbinnen kun je soms onverwachts doorlopen, dan weer loopt de weg dood.

Coördinaten kunstwerk: 52.381250, 5.142029

Exposure (Lelystad)

In Lelystad is de Hurkende of Poepende Man van allerlei kanten langs het Markermeer van een afstand te zien. De bijna 26 meter hoge stalen constructie is een creatie uit 2010 van Antony Gormley. De Britse kunstenaar liet zich voor het werk inspireren door de maakbaarheid van dit landschap. Tijdens zijn bezoek aan de polder werd hij getroffen door het lijnenspel van al die rechte wegen en kanalen. Het ritme van de vele hoogspanningsmasten in Flevoland liet hij in Exposure terugkomen.

Coördinaten kunstwerk: 52.521946, 5.425300

Observatorium Robert Morris (Lelystad)

Robert Morris liet het Observatorium in 1977 in een toen nog leeg landschap aanleggen. Bij de wisseling van de seizoenen kun je in de binnencirkels de zon zien opgaan door één van de vier openingen in de aan Stonehenge associërende omgeving.

Coördinaten kunstwerk: 52.549598, 5.565872

PIER + HORIZON (Kraggenburg)

Beeldend kunstenaar Paul de Kort ontwierp PIER + HORIZON in 2016 om het veranderende landschap te vangen. Het landschapskunstwerk ligt in het Zwarte Meer in de Noordoostpolder. Rond de as van het kunstwerk drijven 20 meter lange rietmatten (kraggen, dan weet je ook waar Kraggenburg z’n naam aan dankt), die aan één zijde zijn bevestigd aan een paal. De kraggen functioneren als een soort windwijzers: bij sterke wind en stroming wijzen ze allemaal in dezelfde richting.

De auto parkeren kan in de berm aan de Zwartemeerweg. Het is dan nog een kilometer lopen over een fietspad – richting de dijk – naar het kunstwerk van Paul de Kort. Het fietspad ligt exact in het verlengde van de pier waardoor de lijn van het kunstwerk naar Oud-Kraggenburg, een voormalig kunstmatig schiereiland in de Zuiderzee, versterkt wordt.

Coördinaten kunstwerk: 52.647440, 5.974954

Deltawerk in het Waterloopbos (Marknesse)

In het Waterloopbos bij Marknesse is de Deltagoot, een voormalige testlocatie voor de Deltawerken, nu het imposante kunstwerk Deltawerk. Het landschapskunstwerk is in 2018 ontworpen door kunstenaars RAAAF en Atelier de Lyon. Bij afwezigheid van de golven wordt de allesverwoestende kracht van het water invoelbaar gemaakt door grote panelen uit de betonnen muren te zagen die vervolgens gedraaid en in verschillende hoeken werden neergezet. Een nieuw ritme van vallende platen ontstaat.

Wat mij betreft is Deltawerk het meest indrukwekkende kunstwerk van Land Art Flevoland. Natuurmonumenten heeft verschillende wandelroutes in het Waterloopbos uitgezet. Aangename plek voor koffie met gebak of lunch is Paviljoen Het ProefLab tegenover de Deltagoot.

Coördinaten kunstwerk: 52.673943, 5.914797

Riff, PD#18245 (Biddinghuizen)

Je kunt het niet missen, het landschapskunstwerk Riff, PD#18245 van Bob Gramsma. Als een soort ruimteschip zweeft het kunstwerk boven het landschap. Het werk van de in Zwitserland wonende Nederlandse kunstenaar is bijna veertig meter lang, zeven meter hoog en dertien meter breed en ligt in het polderlandschap bij Dronten, op een steenworp afstand van het pretpark Walibi. Het sculpturaal object aan de Bremerbergdijk werd in oktober 2019 geopend.

Coördinaten kunstwerk: 52.454339, 5.806684

Aardzee (Zeewolde)

Tussen de vlakke akkers en de kaarsrechte Vogelweg in Zeewolde is een landschap gecreëerd waarin juist nauwelijks rechte lijnen te vinden zijn. Het golvende kunstwerk Aardzee onderbreekt hier de horizontale eentonigheid van de platte polder. Het grootste landschapskunstwerk van Nederland is ontworpen door Piet Slegers en in 1982 aangelegd. Spannend of indrukwekkend is het kunstwerk niet. Twee felgekleurde voetgangersbruggen over het water verschaffen toegang tot de creatie van de bekende beeldhouwer en omgevingskunstenaar.

Coördinaten kunstwerk: 52.396706, 5.453530

Sea Level (Zeewolde)

De Amerikaan Richard Serra is verantwoordelijk voor Sea Level (1996). Het bestaat uit twee stenen muren, elk tweehonderd meter lang die in elkaars verlengde liggen; de onderbreking door een kanaal met brug is eveneens 200 meter lang. De hoogte van het ene deel muur is gelijk aan het waterniveau in de randmeren, de hoogte van het andere dat op een hogere helling ligt, gelijk aan de dijkhoogte in de polder.

Coördinaten kunstwerk: 52.320012, 5.539473

De Groene Kathedraal (Almere)

Het laatste kunstwerk van Land Art Flevoland is lastig te vinden. Het Kathedralenpad – zijtak van de Tureluurweg – lijkt op het eerste oog een fietspad, maar je mag er ook met de auto over rijden. Aan het eind van het Kathedralenpad ligt de parkeerplaats. Vanaf hier is het een klein stukje lopen (bordjes ontbreken) naar de levensgrote replica van de gotische kathedraal Notre-Dame van de Franse stad Reims.

De Groene Kathedraal (1996) is een project van kunstenaar Marinus Boezem. De plattegrond van de kathedraal van Reims is op ware grootte nagebootst door aanplant van 178 populieren (1987). In het veld ernaast is dezelfde vorm gecreëerd in de vorm van een uitsparing in de aanplant van eiken en haagbeuken. Vanaf de grond zijn de contouren van de kathedraal moeilijk tot niet te zien, uit de lucht des te beter.

Landschapskunstwerk De Groene Kathedraal heeft in 2021 de verkiezing ‘Beste kunst in de buitenlucht, regio midden’ gewonnen.

Coördinaten kunstwerk (De Groene Kathedraal): 52.322104, 5.317520
Coördinaten kunstwerk (Contra Groene Kathedraal): 52.323953, 5.319216

Land Art Flevoland

De Flevolandse landschapskunst ligt verspreid over de gemeenten Noordoostpolder, Zeewolde, Lelystad, Almere en Dronten en bevindt zich meestal in het buitengebied van deze plaatsen. Met het openbaar vervoer zijn sommige locaties lastig om te bezoeken, maar met de auto kan de hele route van kunstwerken gereden worden. Tezamen vormen de negen landschapskunstwerken een bijzonder beeldenpark in een bijzonder landschap. Bij elk landschapskunstwerk staat een informatiebord waarop je meer kunt lezen over het kunstwerk en het landschap.

Onder meer Nationaal Park Nieuw Land en de Oostvaardersplassen liggen op de route. Aanrader is om Land Art Flevoland te combineren met een bezoek aan de gloednieuwe Marker Wadden of UNESCO Werelderfgoed Schokland. Of rijd de route langs de negen kunstwerken in het voorjaar, dan kom je ook langs mooie tulpenvelden in Flevoland.

Overnachten Flevoland

Wil je op je gemak rondtoeren door de vlakke polders van Flevoland? Maak er gewoon een weekendje weg van! Dan heb je alle tijd voor Land Art Flevoland. Mijn tip om te overnachten: Hotel Restaurant Grandcafé ’t Voorhuys. Of boek een kamer bij Van der Valk Hotel Emmeloord. Altijd goed! Niet wat je zoekt? Kijk hier voor meer B&B’s en hotels in Flevoland. Of boek een paar nachtjes in een vakantiehuisje van Landal Marker Wadden of Landal Waterparc Veluwemeer.

Meer tips voor een roadtrip in Nederland? Lees dan ook deze artikelen met mooie autoroutes in de hoofdrol:

• Elfstedentocht Limburg: roadtrip door de mooiste steden van Limburg
• Roadtrip Kop van Noord Holland: leuke tips voor onderweg + routekaart
• Mooiste autoroutes van Nederland: tips voor een roadtrip in eigen land