Op wildsafari in Zandvoort | Burlwandeling in de Amsterdamse Waterleidingduinen

Damherten. Prachtige dieren zijn het, met of zonder imposante geweien. Het imponerende gedrag van de mannetjes met het oorverdovend geluid van het burlen is een goed voorbeeld van machogedrag in de dierenwereld. Een ritueel dat ik van dichtbij aanschouwde tijdens een burlwandeling in de Amsterdamse Waterleidingduinen.

Geschiedenis Amsterdamse Waterleidingduinen

De Amsterdamse Waterleidingduinen is een duingebied tussen Langevelderslag in Noordwijk en Zandvoort. Het duingebied is ingericht voor de winning van drinkwater voor Amsterdam. Er stroomt jaarlijks vijftig miljoen kubieke meter drinkwater door dit 3.400 hectare grote natuurgebied. Het is het oudste waterwingebied in Nederland. Men is in 1853 begonnen met de waterwinning in dit duingebied.

De naam van het duingebied is te danken aan de conservatie Amsterdamse politicus Jacob van Lennep (1802-1868). Hij dronk in de duinen nabij Haarlem een glas opgepompt schoon duinwater en wilde dit naar Amsterdam vervoeren. Destijds dronken Amsterdammers veelal water uit de vervuilde grachten. Hiermee werd de winning van zuiver drinkwater voor de stad Amsterdam een feit. In eerste instantie werd het water met paard en wagen naar Amsterdam vervoerd. Je betaalde één cent voor een emmer duinwater. Later zorgde van Lennep voor het tot stand komen van de eerste waterleiding van Nederland.

Burlwandeling in de Amsterdamse Waterleidingduinen

Klokslag 15.00 uur gaan we op pad met gids Gerardo voor een burlwandeling in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Het weer is prima en iedereen kijkt reikhalzend uit naar de wandeling. Na het krijgen van achtergrondinformatie over het duingebied kunnen we op pad. Er wordt ons op het hart gedrukt dat we als groep dichtbij elkaar moeten blijven. Op deze manier heb je de meeste kans om damherten tegen te komen. Omdat ik weet dat de damherten in de Amsterdamse Waterleidingduinen erg tam zijn, ben ik benieuwd hoe zij zich gedragen in de bronsttijd. Indrukwekkend om te zien dat het kalf zich aan zijn/haar moeder spiegelt.

Bronsttijd herten: Geoorloofd boeren en machogedrag van damherten

Iets verderop komen we uit bij een uitgestrekte vlakte waar zich een roedel damherten bevindt. In de bronsttijd laten de mannetjesherten goed van zich horen door te burlen, een hard boerend geluid. Dit oorverdovende geluid heb ik nooit eerder gehoord. Fantastisch om van zo dichtbij mee te maken. We zien een van de mannetjes enorm zijn best doen om goede sier te maken bij meerdere hindes. Zij zijn totaal niet onder de indruk van het vertoonde machogedrag. In de bronsttijd raken de herten veelal uitgeput door hun inspanningen. Het burlen en het opjagen van de hindes kosten hen veel energie. De mannetjes raken tijdens de bronsttijd sterk vermagerd en worden hees van het vele burlen.

Nog meer Zandvoort tips: De wilde kant van Zandvoort ontdekken? Bekijk ook mijn artikel over de bronsttijd van de herten in de Amsterdamse Waterleidingduinen.

We gaan op zoek naar herten, luisteren naar het burlen en zien hoe zij het gevecht met elkaar aangaan. Een bijzonder ritueel. Alle inspanningen ten spijt, de hinde bepaald uiteindelijk welk damhert voor nakomelingen mag zorgen. Ongeacht welk mannetje de sterkste is. Tijdens het vervolg van onze wandeling komen we de mooiste exemplaren tegen. Damherten met grote soms gehavende geweien, opgejaagde hindes en angstige kalveren. Verbluffend en verbazingwekkend hoe tam de dieren zijn. Na twee uur komt er een einde aan onze wandeling door de in herfstkleuren gehulde duinen. Een fantastische ervaring die ik niet had willen missen.

Wandelen in de Amsterdamse Waterleidingduinen

In de duinen nabij Zandvoort kun je heerlijk wandelen, ook buiten de paden. In het afwisselende duingebied met kanalen, bos en open stukken leven zo’n vierduizend damherten. De kans dat je de dieren in het wild ziet is dan ook erg groot. Maar het duingebied is ook het leefgebied van vossen, konijnen, vogels en vlinders. Dus wil je op wildsafari in Nederland? Trek dan je wandelschoenen aan en ga op ontdekking in de Amsterdamse Waterleidingduinen.

Wil je genieten van prachtige vergezichten in het duingebied? Dan raad ik je aan de wandelroute van 30 kilometer te lopen. In deze route krijg je van alles wat: duin, heide, strand, bos en water. Je loopt met de klok mee (linksom). Je kunt bij elke ingang starten. De ANWB-paddenstoelen helpen je om de juiste route aan te houden. Vind je deze wandeling te lang, kijk hier voor meer wandelroutes in de Amsterdamse Waterleidingduinen.

Nog meer Zandvoort tips: Zandvoort in de winter bezoeken? Bekijk ook mijn artikel over wandelen in de Amsterdamse Waterleidingduinen in de winter.

Praktische informatie wildwandeling met gids in de Amsterdamse Waterleidingduinen

• Startpunt: Amsterdamse Waterleidingduinen – Ingang Zandvoortselaan: Zandvoortselaan 130 in Zandvoort.
• Prijs: €15 per persoon (inclusief toegangsticket voor de Amsterdamse Waterleidingduinen). Koop hier je kaartje.
• Groep: maximaal 20 deelnemers.
• Kleding, schoenen en overige benodigdheden: Draag comfortabele wandelschoenen en warme, waterdichte kleding. Neem eventueel een verrekijker mee voor betere observatie. Houd je telefoon of camera bij de hand, maar ben voorbereid om geduldig te wachten.
• Voor de veiligheid van de dieren zijn honden niet toegestaan in de Amsterdamse Waterleidingduinen.
• Deze wandeling is niet geschikt voor rolstoelgebruikers, bezoekers met kinderwagens of mensen die slecht ter been zijn.

Data 2025

• Zaterdag 27 en zondag 28 september (vertrektijd 16.00 uur)
• Zaterdag 4, 11, 18, 25 en zondag 5, 12, 19 en 26 oktober (vertrektijd 16.00 uur)
• Zaterdag 1 en zondag 2 november (vertrektijd 15.30 uur)

*Bij minder dan 15 aanmeldingen wordt de wildwandeling geannuleerd.

Wil je op eigen gelegenheid een wandeling in het gebied maken? Dan kun je een kaartje kopen (1,50 euro per persoon) bij een van de ingangen van het duingebied.

Veiligheid en respect voor de natuur

Het respecteren van de natuur is cruciaal tijdens een wildwandeling. Verstoring van herten kan stress veroorzaken en gevaarlijk zijn. Houd altijd voldoende afstand en volg de aanwijzingen in het gebied.

Houd afstand van de herten

Damherten zijn groot en krachtig, vooral tijdens de bronst. Benader ze nooit te dichtbij en gebruik eventueel een verrekijker om het gedrag van de dieren te volgen.

Ingang Amsterdamse Waterleidingduinen

Het duingebied heeft vier hoofdingangen. Bij de ingangen in Vogelenzang en Zandvoort is een horecagelegenheid.

Ingang Panneland in Vogelenzang
Vogelenzangseduinweg 2
Ingang De Oase in Vogelenzang
Eerste Leijweg 2. Hier bevindt zich het bezoekerscentrum De Oranjekom
Ingang Zandvoortselaan in Zandvoort
Zandvoortselaan 130
Ingang De Zilk in De Zilk
Joppeweg 1

Entreeprijzen Amsterdamse Waterleidingduinen

Wil je wandelen in de Amsterdamse Waterleidingduinen, dan is een toegangskaart verplicht. Honden en fietsers zijn niet toegestaan in het duingebied. Een dagkaart kost 1,50 euro en is te koop in de pin-betaalautomaten bij de vier hoofdingangen. Deze kaart geeft je één dag toegang van zonsopgang tot zonsondergang. Je kunt ook een persoonlijke jaarkaart kopen. Deze kaart gaat in op de dag dat je de jaarkaart aanschaft. De kosten voor de persoonlijke jaarkaart bedragen 10 euro. Klik hier voor het kopen van een dagkaart of persoonlijke jaarkaart.

Meer tips voor wandelen in Nederland

• Nationaal Park De Hoge Veluwe: wandelen, wild spotten en kunst kijken
• De mooiste herfstwandelingen van Nederland: hier moet je zijn!
• Tafelberg- en Blaricummerheide: wandelen door de bloeiende heide
• Wandelroutes Beeckestijn: wandelen door siertuinen en parkbossen
• Park Vijversburg: wandelen in het mooiste natuurgebied van Friesland