Kasteel de Haar bezoeken | Tips voor het grootste kasteel van Nederland

Kasteel de Haar heeft alles wat je van een kasteel verwacht: torens, grachten, rijk gedecoreerde poortdeuren, ophaalbruggen en eeuwenoude muren rondom. Daarnaast is de Haar het grootste kasteel van Nederland, heeft prachtige tuinen en herbergt vele kunstschatten. Zonder twijfel behoort Kasteel de Haar tot een van de mooiste kastelen van Europa. Een leuk dagje uit in Nederland? Ontdek de geschiedenis van het monumentale kasteel in het Utrechtse dorpje Haarzuilens.

Het grootste kasteel van Nederland: Kasteel de Haar in Utrecht

Kasteel de Haar is een even fascinerende als opmerkelijke mengeling van middeleeuwse sfeer en moderne luxe uit de 19e eeuw. Net buiten de stad Utrecht staat dit sprookjesachtig, middeleeuws kasteel dat is gebouwd ter meerdere eer en glorie van de familie. Ik werd er rondgeleid en kreeg een uniek kijkje in het leven van de adellijke familie van Zuylen van Nijevelt van de Haar.

Nog meer Utrecht tips: Wat te doen in Utrecht? Bekijk ook het artikel met een overzicht van de highlights van Utrecht.

Geschiedenis Kasteel de Haar in Utrecht

Ruim honderd jaar geleden heeft Baron Etienne van Zuylen van Nijevelt van de Haar het kasteel laten herbouwen op de overblijfselen van een ruïne, die hij van zijn vader in 1888 erfde. Zijn ontmoeting met Hélène de Rothschild op een bal masqué in Parijs betekende dat hij zijn wens kon vervullen. Hij verleidde deze dame uit de zeer vermogende bankiersfamilie en hun huwelijk bracht hem de financiële middelen om een nieuw kasteel te doen verrijzen. De Baron vierde er vakantie en gaf er feesten voor rijke en beroemde gasten. Deze traditie werd voortgezet door zijn zoon Baron Egmont.

In de jaren ’60 en ’70 zette Baron Thierry, de kleinzoon van Etienne, De Haar opnieuw op de kaart met grote feesten voor de jetset. De baron overleed in januari 2011. Ondanks dat de familie geen eigenaar meer is van het kasteel hebben zij het recht behouden hier één maand per jaar te verblijven. In 2000 is het eigendom van het kasteel en het park door de familie overgedragen aan Stichting Kasteel de Haar. Het doel van deze stichting, waar ruim 150 vrijwilligers werken, is om het kasteel te behouden en open te stellen voor publiek. Het kasteelcomplex telt 200 ruimtes, waaronder ruim 25 badgelegenheden.

Pierre Cuypers

Architect Pieter Cuypers, bekend van het Rijksmuseum en Centraal Station Amsterdam, is verantwoordelijk voor de restauratie en verbouwing van Kasteel de Haar. In 1892 werd hiermee gestart, het project heeft in totaal 20 jaar geduurd. Niet alleen de architectuur van het kasteel kwam van zijn hand, maar ook het interieur, de tuinen, de kapel en zelfs het dorp. In veel ruimtes van het kasteel is de signatuur van Cuypers terug te vinden. Een goed voorbeeld hiervan is de studeerkamer, tevens de doorloop kamer tussen de kamers van de barones en baron. Deze kamer wordt de Cuyperskamer genoemd, want alles wat in deze kamer te zien is, is door hem ontworpen.

Koetshuis de Haar

Het Koetshuis ligt op het Stalplein voor de entree van het park. Je kunt bij het Koetshuis genieten van een kop koffie of thee, lunch of borrel. Of combineer je bezoek aan Kasteel de Haar met een ‘High tea van de Barones’. Via de kasteeltuinen loop je over de ophaalbrug die je toegang verschaft tot het kasteel. De rondleiding start met een introductiefilm waarin de geschiedenis van het kasteel wordt verteld. De film duurt zo’n 10 minuten en vertelt over de wederopbouw van het kasteel en je krijgt een beter beeld van de familie.

Van open binnenplaats naar Main Hall

Baron Etienne liet de oorspronkelijke open binnenplaats overkappen en zo ontstond er een riante extra gebruiksruimte, de Main Hall. Een grootser entree van een bezoek aan het kasteel kan je je niet bedenken. De hal is prachtig gedecoreerd met echt bladgoud, beelden en stenen reliëfs en afbeeldingen in het glas in lood. De afgebeelde personen zijn bijna allemaal voorouders en familieleden. De hal staat vol souvenirs van de verre reizen van het echtpaar.

Eetzaal vol invloeden van Cuypers

De relatief kleine eetzaal bevindt zich op de eerste verdieping van het kasteel. De tafelschikking is altijd in de zogenaamde Franse Stijl. Gastheer en gastvrouw zitten tegenover elkaar in het midden van de tafel, met daaromheen de gasten. Aan de uitgeschoven tafel is slechts ruimte voor 34 personen. Ook in deze ruimte zijn veel kunstschatten van het echtpaar terug te vinden. De wandtapijten uit Vlaanderen dateren uit de 17e en 18e eeuw. In het meubilair zie je duidelijk de handtekening van Cuypers terug. De houten wanden en plafonds zijn in zijn werkplaats in Roermond gemaakt. Maar ook de stoelen, de tafels en zelfs het bestek zijn naar ontwerp van Cuypers.

Een ruimte voor alleen de heren

In de Ridderzaal kwamen de mannelijke gasten na het diner bijeen om een sigaartje te roken voor ze naar het bal gingen. Kristallen karaffen met cognac en dozen vol bonbons stonden er op tafel. Overdag werd deze zaal ook veel gebruikt, maar dan als huiskamer van het kasteel. Anders dan de naam van de zaal doet vermoeden, zijn er niet veel ridders in deze kamer te zien. In de twee kroonluchters, ontworpen door Cuypers, zijn wel veel ridders te zien.

Laten zien wat je hebt

In het plafond van de Balzaal zitten kopspiegellampen gedraaid. Als je elektriciteit wilde hebben, moest je dat zelf opwekken met je eigen generator. In die tijd was het overigens uitzonderlijk om elektriciteit te hebben. De baron wilde maar wat graag laten zien dat er elektriciteit op Kasteel de Haar was. Naast het prachtige plafond en de kalkstenen reliëfs hangen in de Balzaal ook twee kostbare wandtapijten. ‘De Schepping en Zondeval’ en ‘Hemelvaart van Jezus’ zijn gemaakt tussen 1500 en 1510 door de Brusselse wever Pieter van Aalst.

Eigenzinnige barones Hélène de Rothschild

Cuypers wilde van het kasteel een homogeen geheel maken. Tot op zekere hoogte is dat hem gelukt. Uitzondering hierop zijn de slaap- en badkamer van de barones. In adellijke kringen was het gebruikelijk dat echtgenoten allebei een eigen slaapkamer hadden. Je ziet duidelijk dat een vrouw het in de grootste kamer van het kasteel voor het zeggen had. Ruimte, licht, gebruik van zachte kleuren en minder harde vormen zie je terug in de beide kamers. 

Cuypers was hier op z’n zachts gezegd niet blij mee. Ondanks zijn afkeur zijn er nog elf kamers ingericht naar de smaak van Hélène. De aangrenzende badkamer is spectaculair. Een zee aan ruimte, mede gecreëerd door de vele spiegels. Deuren, spiegels en kasten zijn voorzien van sierlijke ornamenten. De koperen wasbak en het handgeknoopt zijden tapijt zijn beiden een statussymbool. Alleen de allerrijksten konden zich dergelijke spullen veroorloven.

Batterie de Cuisine

Inmiddels zijn we via de smalle torentrap afgedaald naar het souterrain. Hier bevinden zich verschillende keukens en dienstruimten. De Oude Keuken dateert uit de 15e eeuw en is de meest oorspronkelijke ruimte van het kasteel. De grote keuken is voorzien van een prachtige tegelvloer, een kolenfornuis en een indrukwekkende koperen pannenset. Deze zogenaamde ‘Batterie de Cuisine’, met de naam van de familie en Haarzuylens erin geslagen, is vrijwel uniek. Alleen in het Paleis op de Dam is zo’n complete pannenset aanwezig, deze is alleen niet voor het publiek toegankelijk. De Oude Keuken werd tot 1970 gebruikt, daarna werd een modernere keuken in gebruik genomen.

Kasteel de Haar in Utrecht bezoeken? Dit moet je weten!

Reizen naar Kasteel de Haar – Hoe kom je er?

Kasteel De Haar is uitstekend bereikbaar met de auto. Neem op de A2 afslag Breukelen, volg eerst de borden Portengen en daarna Haarzuilens. Parkeren kan bij het kasteel, een parkeerticket kost € 6,00. Het kasteel in de provincie Utrecht is ook bereikbaar met het openbaar vervoer. Vanaf station Vleuten rijdt bus 111, deze stopt voor de deur van Kasteel de Haar. De bus rijdt op woensdag, zaterdag en zondag en in schoolvakanties de gehele week naar het kasteel.

Openingstijden Kasteel de Haar

Kasteel de Haar is dagelijks geopend van 11:00 tot 17:00 uur. Het park is elke dag open van 09:00 tot 17:00 uur. Tijdens feestdagen worden er andere openingstijden gehanteerd. Kijk voor actuele openingstijden op de website van Kasteel de Haar.

Toegangsprijzen Kasteel de Haar (vanaf 01-01-2022)

Meer tips voor een museum in Nederland? Lees dan ook deze artikelen met Nederlandse musea in de hoofdrol:

• Zaanse Schans bezoeken: tips voor een leuk dagje uit in Nederland
• Alle Rembrandts in het Rijksmuseum: unieke expositie in Nederland
• STRAAT Museum Amsterdam: grootste street art museum ter wereld
• Molens van Kinderdijk: bezienswaardigheden, tips & praktische informatie
• Moco Museum in Amsterdam: Banksy & More voor kunstliefhebbers